|
متوسطه دوم و درس های ناگفته!
|
||
|
فقط از فهمیدن توست که می ترسند |
تشنـه در بادیـــه مردیـــم به امید فرات
در یکم آذر 1336 خورشیـدی در خانـواده ای هنـردوست چشـم به
جهان گشود. تولد در چنین خانـواده ای سبب شد تا او از همان آغاز
زندگی با موسیقـی و آواز دمسـاز شود. خانواده ی وی این استعداد
ذاتی فرزندشان را در مسیر آموزش و تربیت قرار دادند.
این گونه شد که پدر، نخستین معلـم آوازش شد و عمـویش اولین
استـاد مـوسیـقـی اش. عمـوی ایرج، یـدالله بـسطـامـی از استـادان
چیره دست و معلم موسیقی آن دوران بود. از این رو با تشکیل گروه
موسیقی، ایرج نیز به آنها ملحق شد و در رادیـو تلویـزیون به خوانـدن
موسیقـی پرداخت. پس از آن با کمک حسیـن سـالاری از نـوازنـدگان
نامـدار کرمانی به کلاس آواز استاد محمـدرضا شجریان راه یافت و به
فراگیری آواز و ردیف‌های آوازی پرداخت. بسطامی در آن زمان با وجود
مشکلات راه و مسافت زیاد، هفتـه‌ای یک بار به عشق فراگیـری آواز
از بم به تهران می‌آمد. نقطه عطف زندگی هنری بسطامـی آشنایی
با پرویز مشکاتیان نوازنده ی مشهور سنتور بود. بسطامی در کنار این
استاد چیره دست توانست فن تلفیق شعر و موسیقی را فرا گیرد.
نخستین همکاری ایرج بسطـامی با گروه استـاد مشکاتیـان، اجرای
آهنگ افشاری مرکب در تالار رودکی بود که چند شب اجرا شد. سبک
نـو و تـازه ی بسطـامـی در ارائـه ی این آهنـگ سبـب گردیـد تا با تیراژ
گسترده ای منتشر شود.
«افـق مهـر» نیـز آهنگـی بـود از آلبـومــی به همیـن نــام، از اشعـار
خواجوی کرمانی که مشکاتیان کار ساخت آن را انجام داد و بسطامی
آن را خواند.
صبـح وصـل از افـق مهــــر بـرآیـــد روزی
این شـب تـیره ی هـجران به سرآید روزی
پس از اجرای این آهنگ، بسطـامی با گروه مشکاتیـان به اروپا رفت
و در یک دوره ی سه مـاهـه در آنـجا به اجرای آهنگ پـرداخت. پس از
بازگشت، بسطامی کار خود را روی اشعار ملک الشعرای بهار شروع
کـرد و این آلبوم «وطن من» نام گرفت که استقبال فراوانی از آن شد.
در میـان قطعـات این آلبـوم، تـصنیـف «وطـن من» از طـرف سـازمـان
یونسکو به عنوان سرود ملی اعلام شد. مشکاتیان تنها افتخار زندگی
خود را ملی شدن ترانـه ی وطن مـن با صـدای بسطـامی در سازمـان
یونسکو می‌دانست.
ای خطـه ی ایـــران میهـن، ای وطـن من
ای گشته به مهر تو عجین،جان و تن من
دردا و دریغـا که چـنـان گـشتــی بـی‌برگ
کز بـافتـــه ی خویـش نـــداری کفــن مـن
ایـرج در طول فعـالیـت هنـری اش هفتـه ای یک روز به زادگـاهش،
کـرمـان مـی رفـت تا کلاس آوازش را بـرگـزار کنـد. بسطـامی پس از
دوره ی نخست همکاری خود با مشکاتیان، دو اثر را با همکاری گروه
دستـان منتـشـر کرد و سپـس آلبــوم «خانـه بـوی گـل گـرفـت» را با
آهنگسـازی حسـن پرنیا و نـوازنـدگی گروه همایون به انتشار رساند.
البته این آلبوم ابتدا با نام «تحریر خیـال» در 1372 خورشیدی انتشار
یافت و در 1378 خورشیـدی تصحیـح شد و با کیفیتـی بهتـر و با نـام
جدید «خانه بوی گل گرفت» توسط انتشارات نواگر به بازار موسیقی
عرضه شد.
همچنیـن بسطـامـی در اواخر دهـه ی 70 آلبـوم «فسـانـه» را با
آهنگسازی کیوان ساکت و نوازندگی گروه وزیری در دستگاه راست
پنـجگاه و آواز ابوعطـا و با اشعـاری از نیمـا یـوشیـج، پـرویـز ایرانپـور،
استاد سخن سعدی، حافظ شیریـن سخن، نـاصر خسرو قبادیانـی،
اسماعیل خویی و وحید موحد منتشر کرد.
مجموعه ی «موسم گل» یکی از بهترین آهنگ های بسطامی به
شمار می رفت. همچنیـن در 1383 خورشیـدی و پس از درگذشتش
یک آلبـوم دیگر به نام «کنسـرت راست پنـجگاه» از او با آهنگسـازی
پرویز مشکاتیـان منتشر شد. این آلبـوم حاصل کنسرت بسطامـی با
گروه عارف به سرپرستی و آهنگسازی مشکاتیان در دستگاه راست
پنجگاه بود.
آلبوم «رقص آشفته» نیز به آهنگسازی حسن پرنیا در 1381 توسط
انتشارات آواز بیستون منتشر شد. این آلبوم شامل 10 تصنیف و ساز
و آواز بود که در این میان، قطعه ی سوم آن یعنی «تصنیف گل‌پونه‌ها»
با شعری از هما میرافشار به شدت مورد استقبال قرار گرفت. این اثر
یکی از زیباترین و معروف‌ترین آثار ایرج بسطامی است که به خصوص
بعد از درگذشت او در حادثه ی زمین لرزه ی بم آوازه‌ای ملی یافت.
بسطامی در آلبـوم رقـص آشفتـه با ترجیـع بند «من مانده ام تنهای
تنها» و در مجموعه افق مهر با «ای خوشا مست و خراب اندر خرابات
آمده» بر سر زبان ها افتاد.
گل پــونـــه ها آزار آدم هـــا مـــــرا کشـت
گل پونــــه ها نـــامهــربـانــــی آتشـــم زد
گل پونه ها بی همـــزبـــانـــی آتشـــم زد
گل پونه ها در بــاده ها مستــی نمـانــده
جز اشکِ غــم در ساغــر هستـی نمانده
گل پونـه ها دیگر خدا هـم یـاد من نیست
هم دردِ دل، شبها به جز فریاد من نیست
ایرج بسطامی در زمین لرزه ی پنجم دی سال 1382 بم، به دیار باقی
شتافت ولی صدای دلنشینش همواره گرمی بخش محفل هموطنانش
خواهد ماند!
در (اینجا) تصنیف گل پونه ها را بشنوید.
برچسب‌ها: ایرج بسطامی
ای خطه ی ایران مهین
ای وطن من
ای خطه ی ایران مهین
ای وطن من
ای گشته به مهر تو عجین
جان و تن من
دور از تو گل و لاله و سرو و سمنم نیست
ای باغ و گل و لاله و سرو و سمن من
تا هست کنار تو پر از لشکر دشمن
هرگز نشود خالی از دل محن من، محن من
دردا و دریغا که چنان گشتی بی برگ
کز بافته ی خویش نداری کفن من!
امروز همی گویم با محنت بسیار
دردا، دردا
دردا و دریغا وطن من، وطن من!
ای خطه ی ایران مهین
ای وطن من
برچسب‌ها: ایرج بسطامی, تصنیف های سرزمین مادری, پرویز مشکاتیان, محمدتقی بهار
یک نفس با ما نشستی خانه بوی گل گرفت
خانه ات آباد کاین ویرانه بوی گل گرفت
از پریشان گویی ام دیدی پریشان خاطرم
زلف خود را شانه کردی شانه بوی گل گرفت
پرتو رنگ رخت با آن گل افشانی که داشت
در زیارتگاه دل پروانه بوی گل گرفت
لعل گلرنگ تو را تا ساغر و می بوسه زد
ساقی اندیشه ام، پیمانه بوی گل گرفت
عشق بارید و جنون گل کرد و افسون خیمه زد
تا به صحرای جنون افسانه بوی گل گرفت
از شمیم شعر شورانگیز «آتش»، عاشقان
ساقی و ساغر، می و میخانه بوی گل گرفت
برچسب‌ها: ایرج بسطامی, علی آذرشاهی, آتش, تصنیف های سرزمین مادری
نه دل مفتون دلبندی، نه جان مدهوش دلخواهی
نه بر مژگان من اشکی، نه بر لب های من آهی
نه جان بی نصيبم را، پيامی از دلارامی
نه شام بی فروغم را، نشانی از سحرگاهی
نيابد محفلم گرمی، نه از شمعی نه از جمعی
ندارد خاطرم الفت، نه با مهری نه با ماهی
بديدار اجل باشد، اگر شادی کنم روزی
به بخت واژگون باشد، اگر خندان شوم گاهی
کيم من؟ آرزو گم کرده ای تنها و سرگردان
نه آرامی، نه اميدی، نه همدردی، نه همراهی
گهی افتان و خيزان، چون غباری در بيابانی
گهی خاموش و حيران، چون نگاهی بر نظرگاهی
رهی، تا چند سوزم در دل شب ها چو کوکب ها
به اقبال شرر نازم، که دارد عمر کوتاهی
برچسب‌ها: رهی معیری, ایرج بسطامی, شعر معاصر ایران, تصنیف های سرزمین مادری
[صدای استاد زنده یاد ایرج بسطامی]
تـشنـه در بـادیــه مـردیــم،بـه امـیـد فــرات
وه که بگذشت فُـراتـم ز ســر امـروز بـسی
خیـز خواجو کـه گل از غنـچه بـرون می آیـد
بلبلـی چون تو کنـون،حیـف بـود در قفسی
ای خوشا مسـت و خراب اندر خرابات آمده
فـارغ از سـجاده و تسبیح و طـامــات آمــده
نـفی را اثبـات خود دانستــه و اثـبـات نفـی
ایمن از خویش و بری از نفـی و اثبـات آمده
کــرده ورد بلـبـل مسـت سـحر را استـمـاع
بـاز بـا مـــرغ صُــراحـی در منــاجـات آمــده
عارفــان را نـغـمـه ی چنـگِ مـغـنّـی ره زده
صـوفـیـان را بـاده ی صـافـی مـداوات آمـده
یک ره از ایـوان برون فـرمـای خواجو را ببین
بر سر کوی تو چون موسی به میقات آمده
برچسب‌ها: خواجوی کرمانی, ایرج بسطامی, قند پارسی
بــه رهی دیــدم بــرگ خزان
پــــژمــرده ز بــیــداد زمــان
کــز شــاخه جدا بــود
چو ز گــلشــن رو کــرده نـهــان
در رهــگــذرش بــاد خـزان
چون پــیــک بــلا بــود
ای بــرگ ستــم دیـده ی پـایـیـزی
آخر تــو ز گلــشـن ز چه بـگـریـزی
روزی تــو هـمـآغـوش گلـی بـودی
دلــداده و مـدهـوش گـلـی بـودی
ای عاشق شیدا،دلداده ی رسـوا
گــویــمـت چرا فِـسـرده ام
در گل نـه صفایی،باشد نـه وفایی
جز سـتـم ز وی نـبـرده ام
آی...خار غـمـش در دل بـنشاندم
در ره او، مـن جان بـفـشـانـدم
تـا شود نو گل گلشن و زیب چمن
رفـت آن گـل مـن از دسـت
بــا خار و خـسـی پــیــوست
مــن مــانـدم و صــد خار سـتـم
ویــن پـیـکر بـی جان
ای تــازه گــل گـلـشـن
پــژمـــرده شـــوی چون مــن
هــر بــرگ تــو افــتــد بــه رهــی
پــــژمـــــرده و لــــرزان
بیژن ترقی / ایرج بسطامی
برچسب‌ها: تصنیف های سرزمین مادری, بیژن ترقی, به رهی دیدم برگ خزان, ایرج بسطامی
تـشنـه در بـادیــه مـردیــم،بـه امـیـد فــرات
وه که بگذشت فُـراتـم ز ســر امـروز بـسی
خیـز خواجو کـه گل از غنـچه بـرون می آیـد
بلبلـی چون تو کنـون،حیـف بـود در قفسی
ای خوشا مسـت و خراب اندر خرابات آمده
فـارغ از سـجاده و تسبیح و طـامــات آمــده
نـفی را اثبـات خود دانستــه و اثـبـات نفـی
ایمن از خویش و بری از نفـی و اثبـات آمده
کــرده ورد بلـبـل مسـت سـحر را استـمـاع
بـاز بـا مـــرغ صُــراحـی در منــاجـات آمــده
عارفــان را نـغـمـه ی چنـگِ مـغـنّـی ره زده
صـوفـیـان را بـاده ی صـافـی مـداوات آمـده
یک ره از ایـوان برون فـرمـای خواجو را ببین
بر سر کوی تو چون موسی به میقات آمده
بر سر کوی تو چون موسی به میقات آمده
برچسب‌ها: خواجوی کرمانی, ایرج بسطامی, تصنیف
ابزارهای شناخت، شناخت را برای ما میسر می کند.شناخت به مـا جهان بینی می دهد. جهان بینی، ایدئولوژی یعنی بایدها و نبایدها را معلـوم می کند؛ و این جاست که پای عمل به میان می آید.
|