|
متوسطه دوم و درس های ناگفته!
|
||
|
فقط از فهمیدن توست که می ترسند |
اما اگر تعلق و وابستگی روحی به چیزی، نوعی بیماری باشد و
موجب محو ارزش های انسانی گردد و عامل رکود و توقف و انجماد
به شمار رود، چه فرقی می کند که آن چیز ماده باشد یا معنی؟
دنیا باشد یا عقبی؟ و بالاخره خدا باشد یا خرما؟!
اگر نظر اسلام در جلوگیری از تعلق به دنیا و مادیات، حفظ اصالت
شخصیت انسانی و رهایی از اسارت بوده و می خواسته انسان در
نقطه ای توقف نکند و اسیر چیزی نگردد، پس می بایست به «آزادی
مطلق» دعوت کند و هر قید و تعلق را «کفر» تلقی کند آنچنان که در
برخی از مکتب های فلسفی جدید که «آزادی» را رکن اساسی
شخصیت انسانی می دانند چنین می بینیم.
در این مکتب ها، شخصیت انسانی را مساوی می دانند با تَمرّد و
عصیان، و آزادی از هر چه رنگ تعلق پذیرد. و هر قید و بند و تسلیمی
را بر ضد شخصیت واقعی انسان و موجب بیگانه شدن او با «خود»
واقعی اش می شمارند. می گویند انسان آنگاه انسان واقعی است و
به آن اندازه از واقعیت انسان بهره مند است که فاقد تمکین و تسلیم
باشد. خاصیت شیفتگی و تعلق به چیزی این است که توجه انسان
را به خود معطوف می سازد و آگاهی او را از خودش سلب می سازد.
او را دچار خودفراموشی می کند و در نتیجه؛ این موجود آگاه آزاد که
نامش «انسان» است و شخصیتش در این دو کلمه خلاصه می شود،
به صورت موجودی ناخودآگاه و اسیر در می آید.
بر اثر فراموش کردن خود، ارزش های انسانی را از یاد می برد و در
اسارت و وابستگی از حرکت و تعالی باز می ماند و در نقطه ای راکد
می شود.
اما اسلام گرچه آزادی از ماده را تبلیغ می کند، آن را مقدمه ی تقید
به «معنی» و رهایی از دنیا را برای «پای بند شدن به آخرت» و ترک
خرما را برای به دست آوردن «خدا» می خواهد.
عرفان ــ البته از نوع مثبتش ــ که به آزادی از هرچه رنگ تعلق پذیرد
دعوت می کند، استثنایی هم در کنارش قرار می دهد. حافظ شیرین
سخن این قضیه را چنین به شعر درآورده است:
غلام همت آنم که زیر چرخ کبود
ز هر چه رنگ تعلق پذیرد آزاد است
مگر تعلق خاطر به ماه رخساری
که خاطر از همه غم ها به مهر او شاد است
و یا:
فاش می گویم و از گفته ی خود دلشادم
بنده ی عشقم و از هر دو جهان آزادم
نیست بر لوح دلم جز الف قامت یار
چه کنم حرف دگر یاد نداد استادم
از نظر عرفان، از هر دو جهان باید آزاد بود اما بندگی «عشق» را باید
گردن نهاد؛ لوح دل از هر رقم باید خالی باشد جز رقم «الف قامت یار»؛
تعلق خاطر به هیچ چیز نباید داشت جز به ماه رخساری که با مهر او
هیچ غمی اثر ندارد، یعنی خدا.
برچسب‌ها: حافظ شیرین سخن, دنیاگرایی یا آخرت گرایی, عشق و محبت خدا, خداجویی
ما درس سحر در ره میخانه نهادیم
محصول دعا در ره جانانه نهادیم
در خرمن صد زاهد عاقل زند آتش
این داغ که ما بر دل دیوانه نهادیم
چون می رود این کشتی سرگشته که آخر
جان در سر آن گوهر یکدانه نهادیم
در دل ندهم ره پس از این مِهر بُتان را
مُهر لب او بر در این خانه نهادیم
ما درس سحر در ره میخانه نهادیم
محصول دعا در ره جانانه نهادیم
برچسب‌ها: حافظ شیرین سخن, هشتصدمین سال تولد مولانا, شهرام ناظری, جلال ذوالفنون
عید بزرگ غدیر
را به همه ی خوانندگان گرانمایه ی این صفحه شادباش می گویم!
برچسب‌ها: عید غدیر, حافظ شیرین سخن
عید بزرگ قربان
را به همه ی خوانندگان گرانمایه شادباش می گویم!
برچسب‌ها: شادباش عید قربان, حافظ شیرین سخن
ساقیــا آمــــــدن عیــــد مبــــارک بـــادت
وان مــواعیــد که کــردی مَــــرَواد از یادت
شادی مجلسیان در قدم و مقـدم توست
جای غم باد مر آن دل که نخواهد شـادت
شکر ایـزد که ز تــاراج خزان رخنـه نیـافت
بوستان سمن و سرو و گل و شمشادت
چشــم بــد دور کز آن تفــرقــه ات بازآورد
طـالــــع نــامـــــور و دولـتِ مــــــادرزادت
حافظ از دست مده دولت این کشتی نوح
ورنـــــه تــوفــان حوادث بــبـــرد بنــیــادت
برچسب‌ها: حافظ شیرین سخن
در کـار گلاب و گل حکـــم ازلــی این بـود
کاین شاهد بازاری و آن پرده نشین باشد
برچسب‌ها: حافظ شیرین سخن, اوژن فلاندن
ز کـوی یـــار می آید نسیـــم بــاد نـــوروزی
از این باد ار مدد خواهی چراغ دل بر‌افروزی
به صحرا رو که از دامـن غبـار غم بیفشانی
به گلـزار آی کز بلبل غـزل‌گفتــن بیــامــوزی
برچسب‌ها: حافظ شیرین سخن
ادوارد براون، شرق شناس نامی که سفرهای زیادی به ایران داشته
می نویسد: در روزی که حافظ در می گذرد، برخی از ارازل و اوباش، به
فتوای مفتی شهر شیراز به خیابان می ریزند و مانع دفن جسد حافظ در
مصلای شهر می شوند، به این دلیل که او شراب خوار و بی دین بوده و
نباید در این محل دفن شود!
فرهیختگان و اندیشمندان شهر با این کار به مخالفت بر می خیزند و
بعد از بگو مگوی و جر و بحث زیاد، یک نفر از آن میان پیشنهاد می دهد
که دیوان شاعر را بیاورند و از آن فال بگیرند، هر چه آمد بدان عمل کنند.
کتاب شعر را به کودکی می دهند، او دیوان را می گشاید و این غزل
نمایان می شود:
عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت
که گناه دگران بر تو نخواهند نوشت
من اگر نیکم و گر بد، تو برو خود را باش
هر کسی آن دِرود عاقبت کار که کشت
همه کس طالب یارند، چه هشیار و چه مست
همه جا خانه ی عشق است، چه مسجد چه کُنِشت
سرِ تسلیم من و خشتِ درِ میکده ها
مدّعی گر نکند فهم سخن، گو سر و خشت
ناامیدم مکن از سابقه ی لطف ازل
تو پسِ پرده چه دانی، که خوبست و که زشت؟
نه من از پرده ی تقوا به در افتادم و بس
پدرم نیز بهشت ابد از دست، بهشت
حافظا روز اجل، گر به کف آری جامی
یکسر از کوی خرابات برندت به بهشت
همه از این شعر حیرت زده می شوند و سرها را به زیر می افکنند!
از آن زمان است که حافظ "لسان الغیب" نامیده می شود.
برچسب‌ها: حافظ شیرین سخن, ادوارد براون, لسان الغیب
گوته فرزند دو قرن پر تلاطم است که چندان هم از ما دور نیستند. وی در
میانه ی قرن هجدهم یعنی قرن روشنگری به دنیا آمد و در طول زندگی بیش
از سه دهه از قرن نوزدهم را هم دیده و تجربه کرده است. بینش و ذوق ادبی
او در ابتدا از اندیشه های عصر بیداری و روشنگری نقش گرفته است، و این
نابغه ی جامع اندیش در دهه های واپسین عمر خود شاهد انقلاب جمهوری ـ
خواهانه ی فرانسه، جهش های شتابگیر صنعت، پیدایش مناسبات
سرمایه داری اولیه، و رقابت کشورهای صنعتی بر سر تقسیم جهان در سرآغاز
قرن نوزدهم بود. عمده ی این رویدادها ی تاریخی و سرنوشت ساز در آخرین
یادگارهای ادبی او بازتاب یافته، و موضوعِ باریک بینی نقدآمیز او قرار گرفته اند.
وی که مقدمه های جهانی شدن مناسبات ملتها رامی دید، امید داشت که
به این مناسبات عمدتا" سیاسی و اقتصادی بتوان سو و جانبی فرهنگی هم
داد؛ به همین دلیل به روشنفکران هم عصر خود زنهار می دهد و ضرورت
پذیرندگی فرهنگ های دیگر را گوشزد می کند.
دیوان شرقی غربی، دفتر شعر گوته است که پس از آشنایی اش با دیوان
شعر حافظ آن را می نویسد. گوته به دنبال مطالعه ی ترجمه ی آلمانی دیوان
حافظ، ده سال اشعار دیگر پارسی را نیز می خواند که حاصل آن همین دیوان
غربی شرقی می شود که در 1819 یعنی 200 سال پیش انتشار می یابد.
به مناسب دویستمین سال انتشار این کتاب، هفته ی فرهنگی ایران و آلمان
در شهر شیراز و در جوار آرامگاه حافظ شیرین سخن برگزار می شود. همان
گونه که گوته آشنایی با حافظ را تولدی دوباره برای خود می خواند، امیدواریم
پیوندهای فکری بین دو ملت ایران و آلمان، دوره ای جدید و سازنده را در روابط
دو کشور پی افکند.
برچسب‌ها: حافظ شیرین سخن, گوته, یوهان ولفگانگ فون گوته, دیوان شرقی غربی
بس
که
در
بیماری هجر تو
گریانم
چو شمع
همچنـان در آتش مهر تو سوزانم چو شمع
برچسب‌ها: فرهنگ عاشورا, امام حسین علیه السلام, حضرت ابالفضل العباس, حافظ شیرین سخن
ابزارهای شناخت، شناخت را برای ما میسر می کند.شناخت به مـا جهان بینی می دهد. جهان بینی، ایدئولوژی یعنی بایدها و نبایدها را معلـوم می کند؛ و این جاست که پای عمل به میان می آید.
|