متوسطه دوم و درس های ناگفته!
|
||
فقط از فهمیدن توست که می ترسند |
چینی ها نفت ایران را زیر قیمت میخرند و یوآن به جای دلار به ایران
میدهند؛ یعنی دو ضرر به جای یک ضرر به ما تحمیل می کنند!
در اوایل دهه ی 80 سندی به نام چشمانداز به تصویب مجمع تشخیص
رسید و قرار بود امروز اقتصاد ایران، اقتصاد اول منطقه باشد، ولی فعلا"
10 سال است رشد اقتصادی متوسط کشور به جای هشت درصد نزدیک
به صفر است!
فاصله ی اقتصادی ایران با ترکیه و عربستان سعودی بسیار نگرانکننده
شده است. مهاجرت از ایران به ترکیه روز به روز بیشتر میشود. تا کی
سرنا را از سر گشادش میدمید؟! ایران یک درصد جمعیت جهان را دارد
در حالی که 0.6 درصد تولید ناخالص ملی دنیا را دارد، و بیش از 80 درصد
جمعیت کشور اعانه ی دولتی میگیرند!
محسن صفایی فراهانی
وقتی که توان بهره برداری از ثروتهای خود را نداریم!
بعد از جنگ جهانی دوم اهمیت حیاتی نفت خاورمیانه آشکار شد.
تولید نفت خاورمیـانـه تا آن زمـان تنهـا %3.8 کل تـولیـد نفـت جهانـی
را تشکیل می داد. در سال 1945 بنا به یک برآورد گفته شد که %42
ذخایر نفت جهان در خاورمیانه است. این رقم در 1954 به %64 رسید.
در سال 1945 میـلادی (1324 خورشیـدی) ایـران به تنهـایی بیش از
تمامـی کشورهـای عربـی نفت تولیـد مـی کـرد؛ مثلا" در سـال 1330
حدود 30 میلیـون تُن از جمـع 637 میلیون تن نفـت جهـان را تـولید کـرد
امــا در ازای هـر بشـکـه نفـت تنهـا 8 سنـت دریافـت می کرد. در همان
زمان بـحریـن به ازای هر بشکه 35 سنت، عربستـان 56 سنت و عـراق
60 سنـت برای هـر بشکه نـفـت دریـافت می کردنـد. شرکـت های
نفتـی آمریکایـی در همـان سـالهـا تـسهـیـم سـود بـر مبـنـای %50 را
بـا عربستان و ونزوئلا امضا کردند؛ اما وقتی ایـران، خواهان تجدیـد نظـر
در میزان حق امتیاز شـد شرکـت نـفـت انگلیس که طرف قـرارداد ایران
برای کشف و استخراج نـفـت بود 8 سنـت در هر بـشکه را فقـط به 12
سنـت افـزایش داد!
جان فوران / تاریخ تحولات اجتماعی ایران
John Foran
فرانکفورت پنجمین شهر بزرگ آلمان است. فرودگاه بین المللی این
شهر سالانـه بیش از 60 میلیـون مسافـر را جابه جا مـی کنـد. از این
فرودگاه سالانه 2 میلیون تن کالا نیز ترانزیت می شود.
از این فـرودگاه روزانـه 1365 پـرواز به بیش از 100 کشور جهـان صورت
می گیرد. با توجه به اینکه یک شبانه روز (1440=60×24) دقیقه است
تقریبا" در هر دقیقه یک پرواز از فرودگاه فرانکفورت صورت می گیرد.
این فرودگاه دارای چهار باند پرواز و فرود و دو پایانه ی مسافری است
که پایانه ی سومی نیز در آن در حال احداث است.
فرودگاه فرانکفورت در سال 1936 یعنی چهـار سال قبل از شروع جنگ
دوم جهانی ساخته شد. به دلیل پرواز هواپیماهای نظامی آلمان نازی از
آن در جریان جنگ جهانی دوم، توسط متفقین بمباران شد و کاملا" ویران
شد. اما در سال 1946 دوباره آغاز به کار کرد.
فرودگاه فرانکفورت بعد از فرودگاه هیترو لندن، شارل دوگل پاریس و
فرودگاه بین المللی آمستـردام، چهارمین فرودگاه پر رفت و آمد قاره ی
سبز است. %80 پروازهای آن توسط شرکت لوفت هانزا متعلق به خود
آلمان انجام می شود.
به نظر شما صنعت فرودگاهی از نظر اقتصادی چه مزیت هایی برای
یک کشور به وجود می آورد؟
رییس اداره ی منابع طبیعی و آبخیزداری سیاهکل از آتش گرفتن 12
هکتار از جنگلهای این شهرستان بر اثر وزش باد گرم خبر داد که مردم
و نیروهای منابع طبیعی موفق به خاموش کردن آن در اغلب مناطق
شدهاند.
آتش در حاشیه روستاهای کلنادان، خرارود، ملکرود بالا و کولاکآور
گزارش شده بود.
علت بیشتر حریقها، آتش زدن اراضی ملی توسط افراد سودجو به
قصد تصرف آن زمین هاست و مردم و اهالی روستاها باید مراقب چنین
رفتارهایی باشند و اطلاعات خود را به سرعت در اختیار منابع طبیعی
شهرستان قرار دهند.
شهرستان سیاهکل دارای 78,000 هکتار اراضی جنگلی و مرتعی
است که جنگلهای آن از نوع هیرکانی و پهنبرگ به شمار آمده و
سابقه آن به دوره ی سوم زمینشناسی میرسد.
خط و نشان کشیدن برای رییس دولت دوازدهم و به سخره گرفتن میلیون ها
رأی دهنده ی ایرانـی که به نیّت جلوگیری از ریخت و پاش اموال و دارایی های
کشور در انتخابات شرکت کرده بودند!
کل بودجه ی عمرانی سالانه، که بخش بزرگی از آن صرف امور روزمره
و زیربنایی از جمله حفظ و گسترش زیرساختهای شبکهی آب، برق و
گاز رسانی و نگهداری راهها و امثال آن میشود، حدود 60 هزار میلیارد
تومان بیشتر است.
روزنامه «تعادل» آذرماه 95 از قول فرمانده ی قرارگاه خاتم نوشت: در
حال حاضر حدود 550 هزار میلیارد تومان پروژه ی نیمهتمام در دست این
قرارگاه داریم و اگر دولت سالانه 50 هزار میلیارد تومان ـ یعنی تقریبا" کل
بودجه ی عمرانی سالانه ی کشور را ـ هم به پروژههای عمرانی محوله
به این قرارگاه اختصاص دهد تکمیل آنها 11 سال زمان میبرد.
بر این پایه اگر دولت تمام بودجه عمرانی سالانه را هم به تکمیل این
پروژههای نیمهتمام اختصاص دهد، قرارگاه خاتم دستکم تا میانه ی
دولت چهاردهم یکهتاز عرصه ی فعالیتهای اقتصادی باقی خواهد ماند!
هاشمی رفسنجانی، زمانی گفته بود پس از جنگ ایران و عراق برای
استفاده از امکانات فنی نظامیان تعدادی از پروژههای عمرانی به آنها
واگذار شد، اما حالا «سپاه» نبض اقتصاد، و سیاست خارجه و داخله را
در دست گرفته و به کمتر از کل کشور راضی نیست!
بیشتر فروشندگان بازارهای هفتگی مثل جمعه بازار یا چهارشنبه بازار
در شهرهای گیلان را قشر کشاورز و باغدار تشکيل می دهند. در برخی
از مناطق، بازار دو بار در هفته برپا می شود و اين موضوع از قديم در آن
منطقه مرسوم بوده و همچنان نيز ادامه دارد، مثلا" در آستانه اشرفیه و
سیاهکل دوشنبه و پنج شنبه بازار برگزار می شود و یا در منطقه ی
لنگرود فروشندگان در دوشنبه و چهارشنبه بساط می گسترانند.
برخی از فروشندگان با لباس های محلی در بازار حاضر می شوند که
رسم زیبایی از سنت های استان را برای مردم تداعی می کند.
از جمله مزیت های بازارهای هفتگی، متعادل نگه داشتن بهای اجناس
و کالاها و جلوگيری از افزايش نامتناسب قيمت هاست. اين بازارها
همچنین محلی برای ديد و بازديد دوستان و آشنايان نيز هست، زيرا
اکثر مردم برای خريد به بازارهای هفتگی می آیند.
شور و نشاطی که در بازارهای محلی گیلان به چشم می خورد
خود حديث زندگی است. صبح زود فروشندگان به محل بازار می آيند
و بساطشان را پهن می کنند. هر که زودتر بيايد جای بهتری خواهد
داشت.
در اکثر نقاطی که بازارهای هفتگی در آن برپاست، مردم، هفتگی
خريد می کنند، زيرا قيمت محصولاتی که در آن بازارها عرضه می شود
به نسبت مغازه ها پايين تر است. اين بازارها قدمتی هزار ساله دارند.
بازارهای هفتگی گيلان مناسب ترين مکان برای خريد و فروش بدون
واسطه و کوتاه کردن دست دلالان است؛ آن از خدا بی خبرانی که با
دست به دست کردن کالا، سود گزافی به دست می آورند!
بازارهای هفتگی موجب می شود بسياری از جوانان بيکار با حضور
در آنها بخشی از مشکلات خود را سر و سامان دهند و مرهمی بر
زخم زندگی خویش بنهند.
بازارهای هفتگی از نظر جهانگردی نیز اهمیت دارند و موجب جذب
گردشگران داخلی و خارجی و آشنایی آنها با محصولات منطقه ای و
فرهنگ و آداب و رسوم مردم محلی می شود.
آنچه اين بازارها را از بازارهای استان های دیگر ايران متمايز می کند
نوع کالاها و توليداتی است که توسط خود روستاييان توليد و با قيمت
مناسب در معرض فروش گذاشته می شوند: انواع میوه های محلی از
قبيل پرتقال، به، ازگيل، خرمالو، گلابی محلی (خوج)، نارنگی و زیتون؛
انواع سبزيجات نظير سبزی های دست کاشت تا سبزی های خودرو،
باقلای محلی، کدو؛ و صد البته برنج، ماهی تازه، ماهی شور، پنير،
ماست، دوغ، ترشيجات و عسل؛ و حتی پوشاک مثل چادر شب،
جوراب پشمی، البسه، کفش، پارچه؛ به همراه وسايل خانگی و ابزار
کشاورزی مثل داس و بیل و داره، کوزه های سفالی، تنور، وسايل زينتی
مثل بافته های حصیری و هزار و يک محصول ديگر در بازارهای هفتگی
گيلان يافت می شود.
کشور هند که تا سه دهه ی پیش حتی قادر به سیر کردن جمعیت
انبوه خود نبود و حدود %60 مردم آن در فقر مطلق و با درآمد روزانه ی
حدود یک دلار آمریکا گذران می کردند، هم اکنون یکی از صادرکنندگان
بزرگ مشتقات نفت و گاز و محصولات پالایشگاهی در آسیاست که
20% از کل صادرات این کشور را شامل می شود.
34% از کل واردات هندوستان را نفت خام تشکیل می دهد تا در
داخل این کشور به صدها کالای گران قیمت تبدیل و صادر شوند و به
این ترتیب صدها هزار فرصت شغلی نیز برای هندی ها ایجاد شده
است.
در مقایسه؛ کشور ما با داشتن %11 ذخایر شناخته شده ی نفت
جهان، سرمایه و توان علمی خود را برای تولید محصولات متنوع و ایجاد
ارزش افزوده به کار نمی گیرد و نفت خام را با قیمت نازلی می فروشد.
ماده ی خام وارداتی دیگر هند طلا و نقره است. هندوستان با واردات
شمش طلا و نقره، خوراک کارگاه های متعدد جواهرسازی خود را فراهم
می کند و تولیدات این کارگاه ها با ارزش افزوده ی چشمگیر سبب شده
میلیونها نفر از جوانان این کشور معاش خود را از این راه به دست آورند.
جواهر آلات و سنگ های قیمتی فرآوری شده نیز %14 صادرات هند
را تشکیل می دهد.
در مقایسه؛ کشور ما که خود از معادن طلا برخوردار است، با واردات
طلاجات از کشورهای همسایه، کارگاه های جواهرسازی خود را از
رونق انداخته و جوانان بسیاری را که در این صنعت فعالیت می کنند،
سرخورده کرده است!
برآوردهای صندوق بین المللی پول نشان می دهد اقتصاد ایران با 430
میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی در سال 2018 میلادی در جایگاه سی ام
جهان قرار گرفت.
آمریکا، چین، ژاپن، آلمان، انگلیس، فرانسه، هند، ایتالیا، برزیل و کانادا
به ترتیب بالاترین تولید ناخالص داخلی در سال 2018 را به خود اختصاص
دادند.
در منطقه ی جنوب غرب آسیا نیز عربستان با 770 میلیارد دلار و ترکیه
با 714 میلیارد دلار در رتبه های هجدهم و نوزدهم قرار گرفتند.
سرانه تولید ناخالص داخلی
این گزارش می افزاید: سرانه ی تولید ناخالص داخلی ایران در سال
گذشته ی میلادی نزدیک به پنج هزار و 200 دلار بود که در مقایسه با
سال 2017 حدود 1.3 درصد کمتر بوده است. این رقم ایران را در جایگاه
صد و سوم جهان قرار می دهد.
ترکیه با سرانه ی تولید ناخالص داخلی حدود 9 هزار دلاری در جایگاه
هفتاد و هشتم و عربستان با سرانه ی تولید ناخالص داخلی 23 هزار و
200 دلاری در جایگاه چهلم جهان قرار گرفتند.
گزارش صندوق بین المللی پول حاکی است لوکزامبورگ، سوییس،
نروژ، ماکائو، ایسلند، ایرلند، قطر، آمریکا، سنگاپور و دانمارک 10 کشور
دارای بالاترین سرانه ی تولید ناخالص داخلی در سال 2018 محسوب
می شوند.
با آغاز فصل پاییز، برداشت زرشک از مزارع و روستاهای
خراسان جنوبی شروع شده است.
زرشک از محصولات اصلی این استان است و 98 درصد
زرشک ایران در خراسان جنوبی کشت می شود.
صیادان شرق مازندران پس از 6 ماه ممنوعیت صید
ماهی از 10 مهرماه کار خود را در سواحل میانکاله آغاز
کردند.
تعمیر ادوات و ماشین آلات و تورهای صیادی از جمله
کارهایی است که صیادان در واپسین روزهای تابستان
به آن مشغول می شوند.
بیشتر صیادان منطقه ی میانکاله، ترکمن هستند.
شرکـت های کشتـی سـازی بزرگ جهـان امـروز به سه کشـور ژاپـن،
کره جنوبـی و چین تعلـق دارد. همان طور که در جدول دیـده می شـود
کره جنوبـی رتبـه ی اول را در صنایع کشتی سازی در اختیار دارد.
ایران نیز دارای صنایع کشتی سازی است و از نظر تاریخی تقریبا" در
یک زمان با کره جنوبی پا به عرصه ی این صنـعـت گذاشتـه اسـت ولی
به دلیل تـصـمـیـمـات نـادرسـت و زد و بـنـدهای سیـاسـی و اقتصـادی
حاکمـان، این صـنـعـت چنان که بایـد در ایـران رشـد نکرده است؛ مثـلا"
بـا وجودی که قادریم کشتی هـای نفتـکـش و اقیانـوس پیمـا بسـازیم،
سازمانها و شرکت های دولتی مثل کشتیـرانـی و نفـت، به کارخانجات
کـره ای مثـل هیـوندایی سفـارش سـاخت کشتـی می دهنـد و صنعت
کشتی سازی داخلی را از سرمایه لازم برای تحقیـق و توسعـه و جذب
نیروی کار محروم می کنند!
شرکت | ملیت | درآمد سالانه (میلیارد دلار) | تأسیس | تعداد کارکنان (هزار نفر) |
---|---|---|---|---|
صنایع سنگین میتسوبیشی
| ژاپن | 42 | 1934 | 63 |
صنایع سنگین هیوندایی
| کره جنوبی | 20 | 1972 | 26 |
شرکت اس تی ایکس
| کره جنوبی | 13 | 1962 | |
صنایع کشتی سازی و مهندسی دریایی دوو | کره جنوبی | 11 | 1978 | 25 |
شرکت صنایع کشتی سازی چین
| چین | 10 | 1999 | |
صنایع سنگین سامسونگ
| کره جنوبی | 8 | 1974 | 12 |
صنایع سنگین سومیتومو
| ژاپن | 4 | 1888 | |
شرکت صنایع کشتی سازی دولتی چین
| چین | 1999 | ||
صنایع سنگین هانجین
| کره جنوبی | 1937 | ||
صنایع سنگین هیوندایی سامهو
| کره جنوبی | 1998 |
هر ساله بیش از یک میلیارد نفر مسافر برای دیدن کشورهای
دیگر شـال و کلاه کرده و به سفـر مـی پـردازند و بیش از 1000
میلیارد دلار خرج می کنند.
همان طـور که از آمـار رسمـی گردشگـران در سال 2017
برمی آید، مسافران چینی در آن سال 258 میلیارد دلار آمریکا
صرف هزینه ی سفر و گردش به کشورهای دیگر کرده اند که
نسبت به سال قبلش %5 بیشتر بوده است.
بررسی نـرخ پیشرفـت ایـران در 40 سال گذشته در نشست
نمـاینـدگان ادوار جبهه ی مردمی نیروهای انقلاب (جمنا)
نکته اصلی این است که اقتصاد ایران، امروز افق ندارد. رکود امروز به
دلیل کمبود نقدینگی، مواد اولیه و تقاضا نیست بلکه به این دلیل است
که ما افق نداریم. برای ایجاد افق در اقتصاد، دولت به تنهایی نمیتواند
کاری کند. نظام سیاسی باید افق گشایی کند. برای اینکه مفهوم نبود
افق در اقتصاد ایران روشن شود، مثالی می زنم:
در زمان هاشمیرفسنجانی سؤال سرمایهگذار از من به عنوان
مشاور اقتصادی این بود: «سرمایههای خود را به استان سیستان و
بلوچستان ببرم برای پرورش شترمرغ، چون برای سرمایهگذاری در این
منطقه تسهیلات تبصره 3 با سود اندک ارائه میشود یا سرمایهام را
به استان اصفهان برای ایجاد کارخانه سنگبری ببرم؟»؛ یعنی در آن
دوران سرمایهگذار حاضر بود در همه جای ایران سرمایه گذاری کند و
نگاه میکرد به اینکه کجا سودآورتر است. در دوران خاتمی سؤال
فعالان اقتصادی این بود: «سرمایههایم را در اصفهان، تبریز یا مشهد
در فولاد ببرم یا روی پتروشیمی یا خودرو سرمایهگذاری کنم؟» در این
دوره سؤال سرمایهگذار حول شناسایی منطقه ی سرمایهگذاری در
حاشیه ی کشور نبود بلکه میخواست سرمایه ی خود را در مرکز
متمرکز کند. در زمان دولت احمدینژاد سؤال سرمایهگذار این شد:
«سرمایه ی خودم را صرف خرید دلار کنم یا طلا یا زمین؟». در واقع
دیگر کسی دنبال سرمایهگذاری در تولید نبود، دنبال به چنگ آوردن
سودهایی بود که در بازارهای یاد شده میشد کسب کرد. اما امروز
سؤال سرمایهگذار این است: «سرمایههایم را به امارات ببرم یا در
ارمنستان خانه بخرم یا در گرجستان سرمایهگذاری کنم؟». روند این
سؤالات نشان میدهد افق اقتصاد ایران مسدود شده است.
وقتی میگوییم اقتصاد افق دارد، یعنی سرمایهگذار احساس کند
در 20 سال آینده نگرانی مبنی بر بهم ریختن نظم اقتصادی و سیاسی
در کشور ندارد. میتواند برای 20 سال مطمئن باشد سرمایهگذاریاش
آسیب نخواهد دید و یک حاشیه ی سود قابل قبول خواهد داشت، اما
امروز سرمایهگذار سؤالش این است که سرمایه ی خود را چگونه و
کجا از کشور خارج کند. بخش بزرگی از افزایش قیمت دلار، ناشی از
سرمایههایی است که از کشور در حال خروج است. چون سرمایهگذار
نمیداند در تحریم آینده، در انتخابات بعدی و در اعتراضات بعدی چه
بلایی سر سرمایههایش خواهد آمد. اینها نشان میدهد اقتصاد ما
افق ندارد.
ایجاد افق در دست دولت نیست. تا زمـانی که ما افـقگشایـی
نکنیـم و جامعـه حس نـکنـد که ما تهـدیدهـا را کاهش میدهیـم و
بیثباتیها را مهار میکنیم، وضعیت بهبود پیدا نمیکند.
![]() |