|
متوسطه دوم و درس های ناگفته!
|
||
|
فقط از فهمیدن توست که می ترسند |
یـا رب از ابـر هـدایـت بـرســان بـارانـی
پیش تر زانکه چو گردی به هوا برخیزم
صدف خادم، بانوی شایسته ی ایرانی، پس از پیروزی در مسابقات
مشت زنی زنان در فرانسه، مدال خود را به مادران شهید تقدیم کرد.
برای او کسب افتخارات بیشتر و سلامتی و عزت روزافزون آرزومندیم.
برچسب‌ها: صدف خادم, ورزشکاران ایرانی, ورزشکاران زن ایرانی
در کدام محله از شهر می‌توانید زنانی را پیدا کنید که هفتگی یا ماهی
یک بار دور هم جمع شوند و بگویند مشکلات کوچه چیست؟ گفت و گو
کنند و با هم هم‌فکری کنند دربارە ی مشکلات کوچه و محله و شهر؟
گفت و گوی مؤثر. مادران باید از خانه و محله شروع کنند. می‌خواهند
بروند مهمانی، می‌خواهند دیوارهای خانه را رنگ کنند، مبل و پرده را
عوض کنند، راجع به همین ها گفت و گو کنند. اصلا" مهم نیست چه
پرده‌ای بخرید مهم این است که راجع به خرید پرده گفت و گو کنید. به
جای اینکه روزی یک بار داد بزنید فلانی زباله‌ها را ببر بیرون، هفته‌ای
یک بار راجع به نحوە ی دفع زباله ها گفت و گو کنید. بعد کم‌کم یاد
می‌گیرید چقدر این گفت و گوها در بهبود وضعیت مؤثر است. الان
تقسیم کار در خانه‌ها چگونه است؟ همه سنتی. مادر و پدر به طور
سنتی وظایفی را انجام می‌دهند. اگر هم کاری زمین ماند همه داد
می‌زنند که یکی انجامش دهد. وظیفە ی هر کس در خانه چیست؟
در خانه همه باید مشارکت کنند؛ ولی برای تقسیم وظایف گفت و گویی
باید بشود. ما حتی در بارە ی موضوعات مهمی همچون تعویض خانه یا
اتومبیل نیز گفت و گوی مؤثری نداریم. پدر می‌آید و خبر می‌دهد که
ماشینش را فروخته و یک ماشین جدید خریده است.
همین گفت و گوها، این توانمندی ها باعث می‌شود که وقتی کودک
وارد جامعه شد، بتواند تعامل کارآفرینانه بکند. ما آدم هایی که ذاتا"
کارآفرین اند بسیار داریم؛ ولی در عمل شکست می‌خورند. آدم‌هایی که
ذاتا" خلاقیت و نوآوری دارند؛ ولی تعامل کارآفرینانه ندارند و شکست
می‌خورند. شکست سرمایه‌گذاران و سیاستمداران و کارآفرینان ما ناشی
از ناتوانی‌های کودکی آنان است؛ به‌عنوان مثال یکی از بلایایی که امروز
به جان ما افتاده بلای خودکفایی گندم است که ما برای رسیدن به آن،
منابع آبی کم و با ارزش را مصرف می‌کنیم. اگر آب نباشد ما نمی‌توانیم
زندگی کنیم؛ ولی اگر گندم نباشد می‌توانیم با سیب زمینی سر کنیم
که یک پنجم گندم آب می‌برد و پنج برابر گندم در یک مترمربع محصول
می‌دهد. ولی سیاستمداران ما در ایران گفت و گوی جدی ملی دربارە ی
گندم ندارند. جرئت این که بیایند پشت تلویزیون و با مردم در این باره
صحبت کنند ندارند، به مردم بگویند صنعت و کشاورزی و مصرف خانگی
ما این مشکلات را دارد و ما در جدول آب در دنیا داریم سقوط می‌کنیم.
جرئت ندارند قاعده و قانون بگذارند و با مردم جدی صحبت کنند. آن ها
ناتوان اند در گفت و گو و در سخنرانی‌های خود فقط خطبه می‌خوانند.
دو لپە ی بذر توسعه
در تمام حوزه‌ها مشکلات ما به ناتوانی کودکی برمی‌گردد و مهم ترین
آن ناتوانی در گفت و گوست. اصلا" بگوییم بذر توسعه دولپه دارد:
لپە ی گفت و گو و لپە ی صبر. تمام مسائل ما اگر بخواهد اصلاح شود
باید از خانه شروع شود، معیار توسعه‌خواه بودن حکومت برای من این
نیست که آیا اورانیوم می‌تواند غنی کند یا نه؟ چون حتی اگر آن را هم
غنی کند در دست انسان‌های ناتوان منجر به آلودگی محیط زیستی
می‌شود که نمی‌توانیم کنترلش کنیم. معیار حکومت توسعه‌خواه در ایران
برای من این است که آیا حکومت حاضر است مثل 20 سال گذشته که
در جاده‌ها و سدها و پتروشیمی و غیره سرمایه‌گذاری کرد، 20 سال
هم برای توانمندسازی زنان سرمایه‌گذاری کند؟ برای ارتقا کودکان در
خانه سرمایه‌گذاری کند؟ در هیچ کدام از برنامه‌های توسعە ی کشور
قید نشده است که این مقدار بودجه برای توانمندی زنان اختصاص یابد.
توانمندی هم اگر درجایی آمده حرفه آموزی را گفتند، آموزش کسب و
کار را گفتند. توانمندسازی به این معنا که بانوان ما بتوانند نقش
اجتماعی مؤثری را بازی کنند، نمی‌‌بینیم و مهم تر از این در بارەی
کودکان.
در حال حاضر حکومت ما نه عزم لازم و نه توان اقتصادی لازم را دارد
که در آموزش و پرورش و تحول خانواده سرمایه‌گذاری کند. الان باید
برگردیم به خودمان. خوشبختانه در ایران، آنقدر حکومت و دولت از نظر
اقتصادی ضعیف شده است که دیگر نمی‌تواند جلوی حرکت‌های
توسعه‌ای جامعه را بگیرد؛ بنابر این جامعه می‌تواند خودش شروع کند.
تا قبل از این چون حکومت و دولت پول داشت، هر کاری را که جامعه
اقدام به انجام آن می‌کرد، دولت می‌گفت نه من خودم بلدم،
نمی‌گذاشت جامعە ی مدنی و بخش خصوصی فعالیت داشته باشد.
حالا دیگر پول ندارد و نمی‌تواند. حالا وقتش است که نهادهای مدنی
و خانواده‌ها و محله‌ها دور هم جمع شوند و فکر کرده و کار کنند و
مهم ترین نکته شروع این است که گفت و گو را تمرین کنیم. توانمندی
ما با تمرین گفت و گو شروع می‌شود. حتی اگر می‌خواهیم بدانیم
دردمان چیست، باید با گفت و گو شروع کنیم. الان باید نهضت
توانمندسازی زنان و بسط گفت و گو میان زنان شکل بگیرد. نهادهای
مدنی مرتبط با زنان که مأموریت توانمندسازی گفت و گویی زنان را
داشته باشد. شاید در حال حاضر جامعه به علت حساسیت کار در
دوران کودکی، نتواند «ریسک‌پذیری» یا دیگر ویژگی ها را قوت بخشد؛
ولی گفت و گو را شاید بتواند.
در این مسیر باید همه کمک کرده و مادران را آگاه کنیم که در خانه
چگونه کودکانشان را در درجە ی اول تخریب نکنند و در درجە ی دوم
توانمند بار بیاورند. اگر ما 30 سال کار مداوم کنیم، می‌توانیم بگوییم که
شاید نسل بعدی یا دو نسل بعدی ما نسلی است که می‌تواند توسعه
را شروع کند. ما 30 سال بسیار سختی پیش رو داریم، 30 سالی که
دیگر پول نفت نداریم و دولت دیگر نمی‌تواند هر جا و هر مقداری خرج
کند. تغییر را باید از خودمان، خانه‌هامان و کودکانمان شروع کنیم و
مهم ترین گامش گفت و گوست. نهادهای مدنی تأسیس و تقویت کنیم
که مأموریت آنان بسط گفت و گو و ایجاد ارتباط و توانمندسازی اجتماعی
زنان باشد. تا وقتی ما این فشار را برای یک نسل به خودمان ندهیم و
سختی را تحمل نکنیم، چرخ این جامعه همان گونه که تا کنون چرخیده،
می‌چرخد!
اگر می‌خواهیم 4 میلیون بانوی تحصیل‌کرده ی کشور سهم و نرخ
مشارکت خودشان را افزایش دهند، باید توانمندسازی اجتماعی را
شروع کنیم. کشورهای در حال توسعه ی پیشرو، نرخ مشارکت
زنانشان 40 درصد به بالاست. کشورهای توسعه یافته ی اروپایی نرخ
مشارکت زنانشان بالای 65 درصد است و گفتیم که نرخ مشارکت زنان
در ایران 14 درصد است. فاصله را ببینید و مقایسه کنید!
سواد و دانشگاه و مدرک تحصیلی مشکلی از ما حل نمی‌کند. تا
زمانی که ما نتوانیم بذر توسعه را در خانه‌هامان از طریق گفت و گو و
ایجاد بسترهای لازم برای مشارکت و تعامل و غیره برای کودکانمان
بکاریم، حتی آموزش هم چندان کمک نمی‌کند؛ یعنی اگر بانوان جامعه
به مطالعە ی کتاب دربارەی کودک اقدام کنند نیز کمکی نمی‌کند.
ویژگی‌های لازم باید تمرین و تبدیل به "رفتار" شود.
شما استادان روانشناسی را می‌بینید که در خانه‌های خود مشکل
دارند، با همسرشان مشکل دارند؛ این یعنی روانشناسی کمکی
نمی‌کند که شما زندگی خود را بهتر کنید؛ یعنی درصد استادان
روانشناسی که در خانه مشکل دارند، کمتر از استادان اقتصاد که
مشکل دارند نیست؛ پس دانش روانشناسی الزاما" کمکی نمی‌کند،
تمرین و تربیت است که راهگشاست و مهم است.
به نظرم نام وزارت آموزش و پرورش ما را باید عوض کنند و بگذارند
پرورش و آموزش؛ در حالی که اصلا" پرورش از این نهاد بیرون رفته و
همه‌اش شده آموزش؛ و متأسفانه فساد نظام آموزشی به پیش
دبستانی‌ها هم کشیده شده است. امروز برای ورودی پیش دبستانی‌ها
امتحان می‌گیرند و این جنایت است در حق کودکان ما. کودکان تا قبل از
مقطع دبیرستان نباید در معرض مسابقه و مقایسه قرار بگیرند. اینجاست
که با این همه مشکل باید از جایی شروع کنیم. اگر حکومت حواسش
بود و دغدغە ی توسعه داشت، می‌گفتم اولین کار این باشد که وزارت
پرورش را از وزارت آموزش جدا کند. پیش دبستان و دبستان را ببرد در
وزارت پرورش و با ساختاری نو شروع کند و دبیرستان و دانشگاه، همه را
در وزارت آموزش جا بدهد. فعلا" به اینکه حکومت و دولت شروع‌کنندە ی
چنین حرکتی باشند، امیدی نیست، خانواده ها هم شاید نتوانند انفرادی
شروع کنند؛ بنابراین باید نهادهای مدنی شروع‌کننده باشند، باید بانوان را
توانمند کرده و آنها را از نقش‌شان در توسعه آگاه کنند.
داستان «زنان و توسعه»، همینجاست؛ یعنی این مسئله باید به دست
خود زن‌ها حل شود، مردان در این زمینه ناتوان‌اند. مردان در برنامه‌ریزی
برای زنان، باز مردانه فکر می‌کنند. برای عبور از این مسئله باید از خود
زنان شروع کنیم. بانوان در جمع‌ها و شبکه‌های زنانه شروع کننده
باشند، گفت و گو کرده، همدیگر را نقد کرده و تعامل کنند. اگر کسی
باشد که در حوزه‌های ارتباطات اجتماعی توانمند باشد، کمکشان
کند، مربی‌ای باشد تا گردهمایی‌ها به نتیجە ی مثبت بینجامد. ما
در حال حاضر نمی‌توانیم اعلام عمومی کنیم که خانم‌ها توانمند شوید،
نه دولت می‌تواند و نه می‌خواهد که کاری کند؛ پس تنها راه این است
که بانوان فعال در نهادهای مدنی، انجمن‌های بانوان و سایر نهادهایی
که زنان در آنها فعال هستند نقش خودشان را ایفا کنند و تحولی در
حضور زنان در جامعه بیافرینند.
من به عنوان پزشکی اجتماعی که 20 سال است روی موضوع توسعه کار
می‌کنم، می‌گویم جامعە ی ما دچار این بیماری است؛ اما این بیماری باید
نخست در زنان ما درمان شود. این موضوعات تاریخی باید بیان شوند تا جامعه
احساس خطر کند. تا سیاستمداران به خود تکان بدهند و فکرها و اندیشه‌ها
فعال شود. باید از جایی شروع کنیم و جایش همینجاست. دیرتر از این دیر
خواهد شد!
برچسب‌ها: دکتر محسن رنانی, زنان و توسعه, وزارت پرورش, وزارت آموزش
چه بگویم؟ از بد روزگار، از سر بی فکری ، از بی تجربگی، از
حرص و طمع جاه و مال و مقام، از ...
مایه ی عبرت دیگران شدیم!
دریغ و درد!
برچسب‌ها: آیت اله سیستانی
گـر مـنِ مجنـون چنـیـن شیـداستـــم
مـحو روی زاده ی لیــلاستــــم
آن که لعلش، فیض بخش کوثر است
شبـه پیـغمبــر، علـیِّ اکبــر اسـت
برچسب‌ها: محمود شاهرخی, جواد فاطمی مقدم
کودکان صفر تا هفت سال
هر سرمایه گذاری و هر کاری می‌خواهیم بکنیم باید برای این گروه
انجام دهیم. اگر می‌خواهیم کار آفرین قوی، سیاستمدار معتدل و
توانمند، مدیر ریسک پذیر و صادر کنندە ی خلاق داشته باشیم فقط
در «خانه» باید سرمایه گذاری کنیم. ما همه، آدم‌های شیکی هستیم،
بزرگسالیم و شخصیت‌های تمیزی داریم؛ اما کجا معلوم می‌شود
ناتوانیم؟ وقتی تصادف می‌کنیم، می‌فهمیم این آدمی که تا حالا بسیار
شیک و فرهیخته بود، چقدر کودک است! کوچک که بود اگر دوچرخه‌اش
خش می‌افتاد جیغ می‌زد و حالا که بزرگ شده فقط اسباب بازی‌اش
بزرگ شده و خودش بزرگ نشده است؛ پس وقتی ماشین او خش
می‌خورد باز هم جیغ می‌زند. شخصیت هنوز کودک است و هیکل
بزرگ شده است. جامعه مثل وقتی است که همه لباس کوه
پوشیده‌اند در پایین کوه هل‌هله‌کنان می‌گویند برویم کوهنوردی. در
پایین کوه همه مثل هم هستیم، وقتی بالا می‌رویم معلوم می‌شود
کی چه کاره است. هرچه می‌رویم عده‌ای نفس کم می‌آورند و از رفتن
باز می‌مانند. بعد می‌بینیم فقط دو یا سه نفر به قله می‌رسند. الان که
ما نشسته‌ایم اینجا همه آدم‌های خوب و حسابی هستیم؛ ولی وقتی
برمی‌گردیم سرکار، در خیابان، در رانندگی، در مهمانی، در سیاست
و ... معلوم می‌شود ما کجاها ناتوانیم.
بسیاری از ما گمان می‌کردیم بعد از برجام هیئت‌های سرمایه‌گذاری
خارجی در ایران روی پروژه‌های بسیاری سرمایه‌گذاری کنند؛ اما این
هیئت‌ها فقط می‌آیند بازدید می‌کنند و می‌روند. دیگر برنمی‌گردند.
چرا؟ چون اینها می‌آیند اینجا یک گشتی می‌زنند، با یکسری آدم ناتوان
رو به رو می‌شوند، می‌روند و برنمی‌گردند. می‌بینند تمام بستر مساعد
است؛ اما آدم‌ها ناتوان‌اند.
شنیدم یک سرمایه‌گذاری ایرانی که ساکن خارج است با هزار
خواهش مقامات ما آمده بود ایران که در اصفهان سرمایه‌گذاری کند.
مقامات شهر هم کلی حمایتش کردند، بعد از یک هفته رفته بود و از
فرودگاه به یکی از مقامات زنگ زده بود که من دارم برمی‌گردم. آن مقام
پرسیده بود چرا؟ علت این بود که این سرمایه‌گذار در این یک هفته
فهمیده بود در ایران نمی‌تواند کار کند. به اداره‌ای رفته بود از همان دم
در نگهبان اداره بد برخورد کرده بود، بعد رفته بود دفتر مدیرکل، منشی
گفته بود مدیر نیست، هرچه این فرد دربارە ی زمان و امکان ملاقات با
مدیرکل سؤال کرده بود، پاسخ‌های سربالا شنیده بود. بعد تصمیم گرفته
بود بنشیند تا مدیر بیاید. وقتی بعد از چند ساعت مدیر آمده بود، رفته
بود خدمت مدیرکل؛ مدیرکل یک ربع ساعت ایشان را ایستاده نگه داشته
و سؤال و جواب کرده بود. یعنی متوجه نبود که با یک سرمایه‌گذار چگونه
باید برخورد کند و نمی‌دانست او کیست و چه اهمیتی دارد. مدیر
نمی‌داند باید جلوی پای سرمایه‌گذار بلند شود و او را در صدر بنشاند.
این سرمایه‌گذار هم از همان جا تصمیم می‌گیرد برگردد. بخش اصلی
ناتوانی "مدیرکل" به "خانه" برمی گردد.
پس همە ی مسئلە ی توسعه، از خانه شروع می‌شود و ربطی به
کارخانه و اداره ندارد. همه ی عوامل به مادران، به عنوان سرمایه‌گذاران
اصلی بر روی کودکان، بازمی گردد. حالا در ایران وقتی کودک در دو
سالگی از شیر گرفته می‌شود، تا پنج سالگی رها می‌شود. تازه اگر
مادر حواسش باشد، تلاشش این است که مراقب خوراک کودک و
رشد بدنی‌اش باشد و وزن او را در مسیر نمودار سلامت کنترل کند.
متأسفانه اصلا" متوجه نیستیم چه سرمایه‌ای در دست ماست و
اگر مراقبت نکنیم از بین می‌رود. تازه مادرانی که می‌خواهند به
آموزش کودک برسند، شروع می‌کنند به کودک زبان خارجی و شعر و
قرآن بیاموزند. تمام اینها کودک را تخریب می‌کند؛ حتی آموزش قرآن.
مادری که کودکش را مجبور می‌کند کل قرآن را حفظ کند، چه خسارت
عظیمی به کودک می‌زند و حتی راه را بر تعالی معنوی و عرفانی این
فرد در بزرگسالی می‌بندد. چه شعر، چه كلمە ی انگلیسی چه آیە ی
قرآن؛ همە ی این ها اگر قرار باشد بر ذهن و روان کودک آوار و انبار
شود، کودک را تخریب می‌کند. این کودک باید به تدریج آمادگی و
توانمندیهایی را پیدا کند که در آینده بتواند آیات قرآن را بنوشد و با تمام
وجودش جذب کرده و وسع وجودی پیدا کند. ولی الان که مجبورش
می‌کنیم حفظ کند، آیات را هم مثل جملات انگلیسی حفظ می‌کند. با
این کارها، کودک را حافظه محور می‌کنیم. کودک حافظه نیست، کودک
گلولە ی سرمایه است. مجموعە ی سرمایە ی شیشه‌ای که باید
مراقبت کنیم، زمین نخورد و نشکند.
حتی می‌توان ادعا کرد که اگر مادران فقط بچه‌های خود را تخریب
نکنند، ما توسعه می‌یابیم. خداوند در قرآن می‌فرماید: «ما انسان را در
بهترین جا و موقعیت می‌آفرینیم. بعد خودش آب می‌شود و هرز می‌رود
و سرمایه‌ها را از دست می‌دهد. برای نمونه ببینید در جمع ها معمولا"
کودکان این توانایی را دارند که بلند شوند و در مقابل جمعیت شعری
بخوانند. اگر به کودک دو ساله بگوییم بیاید، بلند می‌شود و به خوبی
شعرش را می خواند؛ یا کودکان پنج شش ساله به صورت گروهی
می‌آیند و شعرشان را می‌خوانند؛ اما میان بزرگسالان این مجلس چند
نفر حاضرند و می‌توانند بسیار راحت در جلوی جمع بایستند و شعر
بخوانند. کودک توانمندی اینکه بیاید در برابر جمع صحبت کند و شعر
بخواند را دارد؛ ولی هر چه بزرگتر می‌شود ما این توانمندی را از او
می‌گیریم. وقتی بزرگ می‌شویم دیگر نمی‌توانیم در جمع صحبت کنیم،
نمی‌توانیم خودمان را در جمع به صورت طبیعی ارائه کنیم و این مشکل
ما ایرانی‌هاست. اگر در جمع بگویند خودتان را معرفی کنید، نمی‌توانیم
معرفی کوتاه و قشنگی داشته باشیم. بعد همین ناتوانی باعث
می‌شود که برویم و خودمان را با روشهای دیگری که چشم دیگران را
پر کند، ارائه کنیم.
مادران ناتوان‌اند نه مقصر
بنابر این ناتوانی مادران، معضل توسعە ی کشور است. مادران مقصر
نیستند، بلکه ناتوان‌اند؛ اما مقصر کیست؟ بخشی از آن مذهب است.
نوع مذهبی که الان می‌ورزیم با حقیقت شیعه بسیار فاصله دارد.
نمونەی ساده و پیش پا افتادە ی آن استفاده از رنگ مشکی در
پوشش ما ایرانیان است. دو حدیث از امام صادق (ع) و پیامبر اکرم (ص)
داریم که می‌فرمایند: «رنگ مشکی لباس فراعنه است» یا «لباس
سیاه، لباس کفار است»؛ و می‌گویند: «این قدر مکروه است که نزدیک
است حرامش کنم». امام صادق سپس می‌گویند: «استثنائا" در عزای
حسین لباس مشکی اشکال ندارد.» آن هم چون امر سیاسی بوده
است و می‌خواهند پیروان حسین متمایز باشند. شکل و روشی که
امروزه در جامعه داریم، با این احادیث بسیار فاصله دارد. بخش عظیمی
از افرادی که شب‌ها در تصادفات رانندگی کشته می‌شوند، بانوان
سیاه‌پوش اند. آمار می‌گوید تعداد کشتگان زن در شب بیشتر از روز
است و تعداد کشتگان لباس سیاه و تیره بیشتر از بقیە ی رنگ هاست.
این اولین عارضە ی مشکی پوشی ماست. مسائل افسردگی به جای
خود؛ مسئلە ی مدیریت لباس سیاه به‌جای خود و تازه خسارت
اقتصادی که می‌زند نیز به‌جای خود؛ چون یک متر این چادرهای
مشکی را ما خودمان تولید نمی‌کنیم و همه را وارد می‌کنیم. این یک
نمونە ی به ظاهر ساده است. آیا در میان ما کسانی هستند که
بتوانند دربارە یخسارت‌های لباس سیاه و لزوم تغییر رنگ لباسمان و
در زمینە ی تغییر رنگ چادرها در جمع محدود خانواده یا در جمع اداره
یا در جمع عمومی گفت و گوی مؤثر داشته باشند؟ تو خود حدیث
مفصل بخوان از این مجمل!
شما بانوان فعالی که اینجا حضور دارید یا در دانشگاه‌ها یا محافل
اقتصادی و اجتماعی هستید، یا فعالان مدنی هستید یا فعال فرهنگی،
خواه مانتو داشته باشید خواه چادر، رنگ پوشش بیشتر شماها یا
مشکی است یا تیره. این حرکتی کوچک است که نه قانون و نه شرع
و نه عقل با آن مخالفتی ندارد. بانوان، به‌خصوص فعالان مدنی، بیایید
و توانمندی خود را به‌عنوان بانوان فعال نشان دهید. بیایید و از رنگ‌های
روشن به‌جای رنگ های سیاه و تیره استفاده کنید. در همین یک قلم،
ببینید توانمندید یا خیر. تیره‌پوشی ایرانیان یکی از مسائلی است که
باید روی آن کار شود. در این مقوله بیشتر خود مردم و جامعه مقصرند
تا حکومت. ممکن است اگر بخواهیم در اداره‌ای برویم مقررات داشته
باشد؛ ولی زندگی اجتماعی ما را که مختل نمی‌کند. می‌خواهید
حجاب داشته باشید، داشته باشید؛ ولی حجابی شاد. این را به
عنوان آزمونی برای بانوان می‌توان استفاده کرد. توسعه از این توانایی‌ها
شروع می‌شود. توانایی تغییر هم، خودش یک توانایی مهم است و این
توانایی را کودکان از مادرانشان می‌آموزند. اگر شما نتوانید دربارە ی
تغییر رنگ لباستان تصمیمی بگیرید، نشانە ی معناداری است. البته
همین که اینجا نشسته‌اید و با آرامش به سخنان من گوش می‌دهید،
می‌تواند نشانە ی توانایی پذیرش نقد به خودتان باشد. البته به شرطی
که اکنون در دلتان نخواهید حرفهای من را نقد کنید؛ اما جرئت ابراز آن
را در جمع نداشته باشید.
زنان از کجا شروع کنند؟
اقتصاددانی به نام «داگلاس نورث» که برندە ی جایزه نوبل اقتصادی
سال 1993 است، چند دهه روی مقایسە ی فرایند توسعه در کشورهای
در حال توسعه کار کرد و نتیجە ی تحقیقات او این است:
اگر می‌خواهید بدانید کشوری توسعه پیدا می‌کند یا نه به کارخانه‌ها،
ماشین‌ها، جاده‌ها، ساختمان‌ها و محصولات تولیدی و مصرفیاتش نگاه
نکنید؛ چون آنها را می‌تواند بخرد، بدزدد، کپی‌برداری کند یا حتی از روی
دست دیگران یاد بگیرد و بسازد. فقط بروید در دبستان و پیش از دبستان
و در خانه‌ها و ببینید کودکان چگونه پرورش می‌یابند!
روش پرورش آنها به گونه‌ای هست که این ویژگی‌ها در آنها بار بیاید:
آیا پرسشگر، پرتحرک، تنوع طلب، دارای توانایی نقد، دارای توانایی گفت
و گو، دارای توانایی پذیرش نقد، ریسک‌پذیر، صبور، روادار و نظایر اینها
تربیت می‌شوند یا نه؟ کودکان اگر با این ویژگی ها بزرگ شوند در
بزرگسالی می‌توانند توسعه بیافرینند. اگر کودکی این ویژگی ها را
داشته باشد، وقتی بزرگ شد می‌تواند شرکتی تأسیس کند که 100
سال دوام بیاورد و اگر شریک گرفت، بلد است دائما با او دعوا نکند.
در ایران وقتی می‌گویی چند نفر شریک شوید و کارخانه‌ای بزرگ
تأسیس کنید می‌گویند نه، «اگر شریک خوب بود خدا هم شریک
داشت»؛ «من می‌خواهم آقای خودم باشم». در واقع این فرد چون
توانایی و صبر و مدارا ندارد که با شریک بسازد این حرف را می‌زند.
امروز 95 درصد کارگاه‌های اقتصادی ما کوچک مقیاس یعنی زیر 10
نفر یا خانوادگی است. این یعنی ناتوانی ملتی در شکل‌دهی به کار
جمعی. البته این جمع بندی و جمله بندی از مطالب داگلاس نورث از
من است و او دقیقا" این جمله‌ها را نگفته است.
علم روانشناسی جدید به ما می گوید تا ده سالگی به کودک هیچ
آموزشی ندهید. تا این سن، کودک باید فقط زندگی‌کردن را یاد بگیرد.
نظام آموزشی مدرن در فنلاند اینگونه است، به‌جای کیف به کودکان
بالش می‌دهند که هر وقت می‌خواهند می‌خوابند. مشق و کتابی
وجود ندارد فقط کودکان می‌روند مدرسه که توانایی گفت و گو را یاد
بگیرند. بتوانند با هم حرف بزنند، توانایی کار جمعی را بیاموزند،
مشارکت و صبر را یاد بگیرند. ریسک‌پذیری را یاد بگیرند، مسئولیت
پذیری را تمرین کنند و توانایی‌های زندگی را یاد بگیرند. آموزش مال
دبیرستان و دانشگاه است که متخصص و تکنسین تولید می‌کنیم برای
کار در کارخانه.
به گمان من در بین این ویژگی‌ها دو توانایی از همه مهم تر است و
آن هم "صبر" و "گفت و گو" ست. یکی از معضلات اساسی ایرانیان
کم صبری و ناتوانی در گفت و گو است. ما در برابر حکومت‌های خود
بسیار کم صبریم. مردم انگلستان در طول 800 سال پادشاهی‌شان
یک پادشاه را کشتند و ما در طول 300 سال گذشته هر 25 سال یک
شاه را کشتیم یا فراری دادیم یا در برابر دشمن، او را تنها گذاشتیم.
این نشان می‌دهد ما صبر نداریم و توانایی نداریم که با سیاستمداران
خود گفت و گو کنیم. اول پادشاهان را کرنش می‌کنیم و تا از آنها خسته
شدیم قهر می‌کنیم و وقتی قدرت پیدا کردیم، شورش می‌کنیم. ما اگر
نمی‌توانیم پادشاهان را نقد کنیم به این دلیل است که در خانه، خودمان
را هم نمی‌توانیم نقد کنیم. پس باید از خانه شروع کرد.
برچسب‌ها: دکتر محسن رنانی, دوره ی کودکی, دوره ی کودکی و توسعه ی جامعه, جامعه ی بی کودکی
ابزارهای شناخت، شناخت را برای ما میسر می کند.شناخت به مـا جهان بینی می دهد. جهان بینی، ایدئولوژی یعنی بایدها و نبایدها را معلـوم می کند؛ و این جاست که پای عمل به میان می آید.
|