بر اساس آخرین بررسی‌ها 1140 گونه ی جانوری اعم از پستاندار،
پرنده، خزنده، دوزیست و ماهی در اکوسیستم‌های خشکی و آبهای
داخلی ایران شناسایی شده است. به علاوه حدود 650 گونه ماهی
که در آبهای دریایی هستند نیز علاوه بر ماهیان آبهای داخلی مطالعه
و شناسایی شده اند.
پستانداران ایران با 197 گونه ی شناسایی شده، طیف وسیعی از
جانوران را از نظر جثه در بر می‌گیرند، به طوری که از پستاندار بسیار
کوچکی که «حشره خوار کوتوله» نامیده می‌شود و فقط در حدود 2
گرم وزن دارد تا نهنگ‌های بزرگ آبهای دریای جنوب با طول بیش از
سی متر و وزن 130 تن را می‌توان در این رده مشاهده کرد.
535 گونه پرنده نیز در میان مهره‌داران ایران شناسایی شده اند که
این تعداد گونه معادل کل گونه‌های پرنده گزارش شده در قاره ی اروپا
و دو سوم پرندگان خاورمیانه است.
در حال حاضر پرندگانی نظیر درنای سیبری، اردک سرسفید، اردک
مرمری، میش مرغ، هوبره، پرندگان شکاری و تعدادی دیگر از گونه ها
در کشور در معرض تهدید و انقراض است.
از رده ی خزندگان نیز تاکنون 227 گونه مورد شناسایی قرار گرفته
است، اما اطلاعات مفید و قابل دسترس در مورد اغلب این گونه ها
بسیار اندک است. کمبود مطالعات جامع در مورد بیولوژی و وضعیت
حفاظتی این گونه ها از یک طرف و جمعیت رو به زوال آنها با توجه
به عوامل متعدد تهدید کننده به ویژه تخریب زیستگاه هایشان در
سالهای اخیر نگرانی زیادی در مورد تعدادی از گونه های ارزشمند
خزنده کشور را دامن زده است .
از رده ی دوزیستان ایران نیز در حدود 21 گونه تاکنون گزارش شده
و در بین آنها سمندرها از نظر وضعیت حفاظتی از درجه ی اهمیت
بیشتری برخوردار هستند و اطلاعات بسیار کم و جزئی از بیولوژی و
اکولوژی آنها در دست است. اما گونه هایی نظیر سمندر لرستانی،
سمندر کردستانی، سمندر غارزی ایرانی و سمندر آذربایجانی در
وضعیت بحرانی یا در معرض خطر انقراض قرار دارند.
ماهیان آبهای داخلی ایران شامل 160 گونه هستند و متأسفانه
به دلیل عدم توجه لازم به حفظ و مدیریت آبزیان آبهای داخلی طی
سالهای اخیر مطالعات جامعی برای شناخت آنها در اکوسیستم های
آبی مختلف صورت نگرفته و از فراوانی و پراکنش بسیاری از گونه ها
اطلاعات و آمار دقیقی در دسترس نیست. همین قدر می دانیم که
جمعیت برخی گونه ها نظیر ماهی کورغار در معرض تهدید است.
به رغم غنای گونه ای قابل ملاحظه، متأسفانه حدود 76 گونه از
رده‌های جانوری کشورمان در فهرست سرخ اتحادیه ی جهانی
حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارد و از گونه‌هایی همچون شیر
ایرانی و ببر مازندران امروز جز نامی باقی نمانده و در کمتر از یک
قرن گذشته منقرض شده اند.
19 گونه از پستانداران، 25 گونه از پرندگان، 16 گونه از خزندگان، 4
گونه از دوزیستان و 10 گونه از ماهیان آبهای داخلی کشور در سال
2014 میلادی به عنوان گونه های مهره دار در معرض تهدید در
لیست قرمز IUCN قرار گرفته اند.
سازمان حفاظت محیط زیست اقدام به تهیه برنامه ی عمل حفاظت
از 30 گونه ی در خطر انقراض کرده است. در حال حاضر برنامه ی عمل
هفت گونه ی جانوری شامل گورخر، سیاه گردن، قوچ و میش، اردک
بلوطی، بالابان، هوبره و پلنگ تهیه شده است.
علاوه بر این، ساماندهی گونه های در معرض انقراضی که در
اسارت تکثیر می شوند نیز در دستور کار قرار دارد که در حال حاضر
این برنامه در مورد گوزن زرد و مارال اجرا می شود.
